ความฝันที่จะมีริมฝีปากสวยได้รูปอาจสะดุดลง หากคุณพบความผิดปกติระหว่างการพักฟื้น โดยเฉพาะอาการที่น่ากังวลใจที่สุดอย่าง “แผล ปากกระจับ เป็นหนอง” ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการติดเชื้อที่ต้องได้รับการดูแลอย่างเร่งด่วน บทความนี้ BeProud Clinic จะพาคุณไปเช็คอาการให้ชัวร์ว่าสิ่งที่คุณเห็นคือหนองจริงๆ หรือเป็นเพียงกระบวนการสมานแผลตามธรรมชาติ พร้อมแนะนำวิธีรับมือที่ถูกต้อง เพื่อกู้คืนรูปปากสวยๆ ให้กลับมาโดยเร็วที่สุด
เข้าใจธรรมชาติของแผลผ่าตัดปากกระจับ
ก่อนจะตื่นตระหนก เราต้องเข้าใจก่อนว่าปากกระจับเป็นการผ่าตัดบริเวณ “เยื่อบุอ่อน” ซึ่งมีความชื้นตลอดเวลา ต่างจากผิวหนังภายนอก การสมานแผลจึงมีลักษณะเฉพาะตัว ในช่วงแรกแผลอาจดูเปื่อยยุ่ยหรือมีคราบสีขาวเกิดขึ้นได้ ซึ่งมักสร้างความสับสนให้กับคนไข้จนเข้าใจผิดคิดว่าเป็นหนอง
แยกให้ออก! คราบขาว (Fibrin) vs หนอง (Pus) ต่างกันอย่างไร?
นี่คือจุดที่คนไข้สับสนมากที่สุด คราบขาวที่เกิดขึ้นบนแผลมักไม่ใช่หนอง แต่เป็น “Fibrin” หรือโปรตีนที่ร่างกายสร้างขึ้นมาเพื่อปิดปากแผล เป็นสัญญาณที่ดีว่าแผลกำลังสมานตัว เรามาดูตารางเปรียบเทียบให้ชัดเจนกันครับ
| ลักษณะ | คราบขาว (Fibrin) – ปกติ | หนอง (Pus) – ติดเชื้อ |
| สี | ขาวขุ่น, ขาวอมเหลืองอ่อนๆ | เหลืองเข้ม, เขียว, หรือสีขุ่นคล้ำ |
| กลิ่น | ไม่มีกลิ่น หรือกลิ่นคาวเลือดจางๆ | กลิ่นเหม็นเน่ารุนแรง |
| อาการร่วม | ไม่ปวด หรือปวดตึงเล็กน้อย | ปวดตุบๆ รุนแรง, บวมแดงร้อนรอบแผล |
| การทำความสะอาด | เช็ดออกยาก มักเกาะติดแผล | ไหลซึมออกมาเรื่อยๆ เช็ดแล้วก็มีมาอีก |
| อุณหภูมิผิว | ปกติ | ผิวบริเวณแผลร้อนกว่าปกติ |
สาเหตุหลักที่ทำให้ แผล ปากกระจับ เป็นหนอง
หากมั่นใจแล้วว่าเป็นหนองจริงๆ สาเหตุมักเกิดจากปัจจัยเหล่านี้:
การดูแลความสะอาดที่ไม่เพียงพอ
ช่องปากเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย หากมีเศษอาหารตกค้างบริเวณไหมเย็บ หรือไม่บ้วนปากทำความสะอาดหลังทานอาหาร จะทำให้เชื้อโรคเจริญเติบโตและเข้าสู่แผลได้
พฤติกรรมการกินที่ผิด
การรับประทานอาหารแสลง ของหมักดอง อาหารรสจัด หรืออาหารสุกๆ ดิบๆ ในช่วงที่แผลยังไม่หายสนิท เป็นตัวกระตุ้นชั้นดีที่ทำให้เกิดการอักเสบและติดเชื้อ
พฤติกรรมเสี่ยงอื่นๆ
เช่น การสูบบุหรี่ ซึ่งทำให้เลือดไปเลี้ยงแผลได้น้อยลง แผลหายช้าและติดเชื้อง่าย หรือการใช้มือที่ไม่สะอาดไปสัมผัส แกะ เกา บริเวณแผล
สัญญาณเตือน! อาการแบบไหนที่ต้องรีบพบแพทย์ทันที
อย่ารอให้แผลลุกลาม หากคุณมีอาการเหล่านี้ร่วมกับการมีหนอง ควรรีบกลับมาพบแพทย์โดยด่วน:
- มีไข้สูง หนาวสั่น
- แผลบวมแดงขยายวงกว้าง
- มีอาการปวดตุบๆ รุนแรง กินยาแก้ปวดแล้วไม่ทุเลา
- มีหนองไหลออกมาปริมาณมาก หรือแผลเริ่มปริแยก
วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อสงสัยว่าแผลติดเชื้อ
หากพบว่ามีหนองไหลซึม ให้ตั้งสติและปฏิบัติดังนี้:
- ห้ามบีบหรือเค้นหนองเองเด็ดขาด: การบีบอาจทำให้เชื้อโรคลุกลามเข้าสู่กระแสเลือดหรือทำลายเนื้อเยื่อมากขึ้น
- ใช้น้ำเกลือล้างแผล: ใช้สำลีชุบน้ำเกลือ (Normal Saline) ซับเบาๆ บริเวณที่มีหนองไหล เพื่อทำความสะอาดคราบสกปรก
- ติดต่อคลินิกทันที: แจ้งอาการและส่งรูปถ่ายให้ทีมแพทย์ประเมินเพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง
ขั้นตอนการรักษาทางการแพทย์เมื่อแผลเป็นหนอง
เมื่อมาถึงมือแพทย์ การรักษาจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของการติดเชื้อ
- การทำความสะอาดแผล (Dressing): แพทย์จะทำการล้างแผล กำจัดหนองและเนื้อตายออกอย่างถูกวิธี
- การให้ยาปฏิชีวนะ: แพทย์จะจ่ายยาฆ่าเชื้อที่ตรงกับเชื้อแบคทีเรีย ทั้งรูปแบบกินหรือฉีดตามความจำเป็น
- การเย็บซ่อมแซม: หากการติดเชื้อทำให้แผลปริแยก แพทย์อาจต้องรอให้การอักเสบหายดีก่อนจึงจะทำการเย็บซ่อมแซมใหม่
ยาปฏิชีวนะและยาแก้อักเสบ เรื่องที่ต้องรู้และห้ามละเลย
หนึ่งในข้อผิดพลาดที่พบบ่อยคือการหยุดยาเอง เมื่อแผลเริ่มติดเชื้อ การทานยาปฏิชีวนะให้ครบโดสตามที่แพทย์สั่งเป็นเรื่อง “คอขาดบาดตาย” เพื่อป้องกันเชื้อดื้อยาและการกลับมาเป็นซ้ำที่รุนแรงกว่าเดิม
อาหารต้องห้าม! ตัวการทำแผลอักเสบเป็นหนอง
เพื่อป้องกันไม่ให้แผล ปากกระจับ เป็นหนอง หรือทำให้อาการแย่ลง ควรงดอาหารเหล่านี้อย่างน้อย 1 เดือน:
- ปลาร้า กะปิ ของหมักดองทุกชนิด
- อาหารทะเล (เสี่ยงต่อสารปนเปื้อนและอาการแพ้)
- ไข่เยี่ยวม้า (มีสารกัมมะถันสูง)
- เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่
การทำความสะอาดแผลที่ถูกต้อง เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
การป้องกันย่อมดีกว่าการรักษา การทำความสะอาดแผลที่ถูกวิธีคือกุญแจสำคัญ
อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
- น้ำเกลือสำหรับล้างแผล (Normal Saline)
- คอตตอนบัด (Cotton Bud) ก้านเล็ก
- ยาฆ่าเชื้อ (ขี้ผึ้ง) ตามที่แพทย์สั่ง
- เบตาดีน (ใช้เฉพาะกรณีแพทย์สั่ง ห้ามทาลงแผลโดยตรงในบางเคส)
ขั้นตอนการเช็ดแผล
- ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนสัมผัสใบหน้า
- ใช้คอตตอนบัดชุบน้ำเกลือให้ชุ่ม เช็ดคราบเลือดและคราบอาหารเบาๆ ให้ทั่วรอยเย็บ
- เปลี่ยนคอตตอนบัดก้านใหม่ เช็ดซ้ำจนกว่าจะสะอาด ไม่มีคราบเกรอะกรัง
- ซับแผลให้แห้ง แล้วทายาฆ่าเชื้อบางๆ เคลือบไว้
ความเสี่ยงระยะยาวหากปล่อยให้แผลติดเชื้อ
การละเลยแผลติดเชื้อไม่เพียงแต่ทำให้เจ็บปวด แต่ยังส่งผลเสียต่อความสวยงามในระยะยาว:
- แผลเป็นคีลอยด์: การอักเสบที่รุนแรงกระตุ้นให้เกิดพังผืดและแผลเป็นนูน
- ปากผิดรูป: การติดเชื้ออาจทำให้เนื้อเยื่อถูกทำลาย ส่งผลให้ทรงปากบิดเบี้ยว ไม่เป็นกระจับตามที่ต้องการ
- รอยแผลเป็นบุ๋ม: เมื่อหนองกินเนื้อเยื่อ อาจทิ้งรอยบุ๋มลึกไว้ที่ริมฝีปาก
ทำไม BeProud Clinic ถึงให้ความสำคัญเรื่องการดูแลหลังผ่าตัด
ที่ BeProud Clinic เราตระหนักดีว่า “การผ่าตัดเป็นเพียงครึ่งทางของความสำเร็จ” อีกครึ่งทางคือการดูแลหลังผ่าตัด เราจึงมีระบบการติดตามผลที่เข้มงวด โดยเฉพาะในเคสที่มีความเสี่ยงหรือมีอาการผิดปกติ ทีมงานของเราพร้อมให้คำปรึกษาและดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อความปลอดภัยสูงสุดของคุณ
คำแนะนำจากทีมแพทย์เพื่อแผลสวย หายไว
ทีมแพทย์ ของเรา นำโดย นายแพทย์กิตติ์ธนัช แต้รัตนชัย (หมออาร์ม) แนะนำเสมอว่า “วินัยของคนไข้สำคัญพอๆ กับฝีมือหมอ” การรักษาความสะอาดช่องปาก การเลือกรับประทานอาหาร และการเข้ามาติดตามผลตามนัด คือปัจจัยที่จะทำให้คุณได้ปากกระจับที่สวยสมบูรณ์แบบ ปราศจากภาวะแทรกซ้อน
ติดต่อ BeProud Clinic หากมีอาการผิดปกติ
หากคุณกังวลเรื่อง “แผล ปากกระจับ เป็นหนอง” หรือมีข้อสงสัยในการดูแลแผล อย่าลังเลที่จะติดต่อเรา ทีมพยาบาลและแพทย์พร้อมดูแลคุณทันที
- ที่อยู่: The Crystal Veranda ชั้น 2 ห้อง 222 ถนนประดิษฐ์มนูธรรม แขวงลาดพร้าว เขตลาดพร้าว กรุงเทพมหานคร 10230
- เบอร์โทรศัพท์: 099-246-9692
- เว็บไซต์: https://www.beproudclinic.com/
- Facebook: BEPROUD Clinic (บีพราวด์ คลินิก)
- LINE Official: @beproudclinic
คำถามที่พบบ่อย (FAQs)
- ควรใช้น้ำยาบ้วนปากชนิดไหนในช่วงพักฟื้น?
แนะนำให้ใช้น้ำยาบ้วนปากสูตร “Zero Alcohol” หรือสูตรอ่อนโยนที่ไม่แสบปาก หรือใช้น้ำเกลือล้างแผลบ้วนปากแทนได้ เพื่อลดการระคายเคือง
2. ถ้าแผลเป็นหนอง ต้องตัดไหมก่อนกำหนดหรือไม่?
แพทย์จะเป็นผู้ประเมินครับ หากมีการติดเชื้อรุนแรง แพทย์อาจจำเป็นต้องตัดไหมบางส่วนออกเพื่อระบายหนองและทำความสะอาดแผล
3. กินยาแก้อักเสบดักไว้ก่อนได้ไหม ถ้ากลัวเป็นหนอง?
ไม่แนะนำให้ซื้อยากินเองครับ ควรทานยาตามที่แพทย์สั่งเท่านั้น การกินยาพร่ำเพรื่ออาจทำให้เกิดเชื้อดื้อยาได้
4. แผลปากกระจับโดนน้ำได้ไหม?
ในช่วง 3 วันแรกควรเลี่ยงไม่ให้แผลโดนน้ำประปาโดยตรง แต่สามารถใช้น้ำเกลือเช็ดทำความสะอาดได้ หลังจากนั้นสามารถล้างหน้าได้แต่ต้องรีบซับให้แห้ง
5. รอยขาวๆ ที่แผลจะหายไปเองไหม?
หากเป็นคราบ Fibrin (คราบขาวปกติ) จะค่อยๆ หลุดลอกออกไปเองเมื่อแผลสมานตัวดีแล้ว ห้ามไปดึงหรือแกะออกเด็ดขาดเพราะอาจทำให้เลือดออกได้
References
- Wounds Source – Identifying Wound Infection: Signs and Symptoms. (www.woundsource.com)
- Healthline – How to Identify and Treat an Infected Wound. (www.healthline.com)
- American Society of Plastic Surgeons – Post-Operative Care for Lip Surgery. (www.plasticsurgery.org )
